Schron jest dobrze znany osobom interesującym się schronami i urbexem. W Internecie można znaleźć mnóstwo zdjęć, filmów i opisów tego schronu, jednak przy okazji narosło na jego temat wiele mitów. Obecnie schron jest opróżniony z najlepszego wyposażenia i zabezpieczony, więc nie trzeba się już przejmować ochroną jego lokalizacji, Wy natomiast możecie zobaczyć jak schron wyglądał i miał działać kiedyś.
Budowa obiektu
Decyzję o budowie schronu w tym miejscu podjęto w 1956 roku, jednak z powodu zbyt dużych kosztów budowę w 1957 roku wstrzymano. Pierwotnie schron ten miał być I kategorii (najwytrzymalszej). Udało się wtedy wybudować stojącą przy wjeździe na teren portiernię oraz możliwe, że kilka innych mniejszych budynków. Budowa obecnego obiektu rozpoczęła się w 1958 roku i zakończyła w 1961/62. Nowa wersja już tak wytrzymała nie była, ale z racji swojego położenia i całkowitego zagłębienia w ziemi i tak wytrzymalsza niż większość schronów z tego okresu. Po oddaniu do użytku mieściło się tu Stanowisko Dowodzenia Komendy Wojewódzkiej Terenowej Obrony Przeciwlotniczej w Katowicach. Po likwidacji TOPL w 1965 roku schron pełnił rolę umocnionego Stanowiska Kierowania różnych organów władzy stopnia wojewódzkiego. Na przełomie lat 70-tych i 80-tych miał zostać zmodernizowany, ale dużej części planowanych prac nie wykonano. Inwestycja ta w zakresie budowlano-montażowym miała mieć symbol 09304 – widać analogię do innych SK, np. w Serocku. W bardziej współczesnych czasach schron skreślono z listy SK ze względu na szkody górnicze. Później pełnił rolę magazynu, którego wyposażenie częściowo jest tam do dziś.
Wyposażenie
Wyposażenie obiektu nie było unikatowe, ale i tak ciekawe. Agregaty filtrowentylacyjne były dwa typu RM-300 (na zdjęciach jeden z nich). Na pierwszy rzut oka wyglądał zwyczajnie, ale wprawne oko dostrzeże pewne różnice względem innych takich urządzeń. Największe wrażenie robiły jednak urządzenia telekomunikacyjne. Schron posiadał dwie łącznice CB L-60 i jedną centralę alarmową AM-4. System łączności uzupełniały koncentratory oraz dużo aparatów telefonicznych i telegraficznych. Innymi ważnymi elementami były drzwi OH-1 oraz żelbetowe na wejściach, radiowęzeł, zegary, kontrolki alarmów, akumulatory wraz z prostownikami, ubikacje oraz mapy kraju i województwa namalowane na przezroczystej tablicy. Wszystko uzupełnia odpowiednie umeblowanie oraz ciągi kabli i rur. Agregatu prądotwórczego i pieca w samym schronie nie było (z resztą nie powinno być), najprawdopodobniej znajdowały się w osobnym budynku.
Układ pomieszczeń schronu
Na gabaryty obiektu składa się wiele pomieszczeń. Na wejściu znajdowało się kąpielisko odkażające składające się z rozbieralni, natrysków i ubieralni. Najważniejszymi pomieszczeniami były: Sala Operacyjna, Wojewódzki Ośrodek Analizy Skażeń, Dyżurna Służba Operacyjna (inaczej P.P.M.), Sekcja Powiadamiania, Izba Dowódcy, Rozmównica Telegraficzna, pomieszczenia z wcześniej wymienionym wyposażeniem oraz inne ciężkie do nazwania pomieszczenia funkcyjne. Całość uzupełniały pokoje wypoczynku i magazyny. Schron miał też dwie komory rozprężania, wyjście awaryjne, dwie czerpnie powietrza w tym jedną przez wyjście a drugą przez kominek (RCP) oraz wiele wylotów zużytego powietrza.
Załoga schronu
Obsługę schronu miało stanowić kilkadziesiąt osób; nie dotarłem do informacji z czasów TOPL, ale w czasach, gdy schronem zarządzał Wojewódzki Komitet Obrony, po modernizacji miało być ich 80 w pracy na dwie zmiany. Opowieści o kilkuset osobach mogących pomieścić się w tym schronie to zwyczajne mity. Nieprawdą jest również informacja o możliwości chronienia się tutaj w odcięciu od świata przez dwa tygodnie. Prawdą natomiast jest to, że schron był tajny – nazwą jawną modernizacji schronu była „Stacja meteorologiczna”, a cała inwestycja miała być wyjęta spod kontroli bankowej.
Autor tekstu: Gabriel Hryc
Poniżej zdjęcia i filmy z obiektu opisanego w artykule.
” Inwestycja ta w zakresie budowlano-montażowym miała mieć symbol 09304 – widać analogię do innych SK, np. w Serocku.”
Ten symbol to po prostu tytuł inwestycyjny.
Widzę, że są jednak komentarze 🙂 Chodziło mi o to, że w obiektach budowanych/modernizowanych przez KOK (w tym przypadku WKO) te numery nie były nadawane przypadkowo – na przykład inwestycje w innych obiektach z woj. katowickiego miały symbole 09300, 09302 czy 09306. Symbol obiektu z Serocka jest po prostu podobny.